Εναπόθεση ανοικτών δεδομένων στην υποδομή Smart City του Δ. Ηρακλείου
08 Dec, 2021
Ο Δήμος Ηρακλείου, έχοντας αντιληφθεί την αξία των Νέων Τεχνολογιών ως προς την αναβάθμιση των υπηρεσιών που προσφέρει προς τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τους φορείς της πόλης, αναπτύσσει τις ηλεκτρονικές του υπηρεσίες, αξιοποιώντας όλες τις δυνατότητες που παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία. Προς αυτή την κατεύθυνση και σε συνεργασία με το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας παρέχεται η δυνατότητα, σε επιλεγμένους φορείς, της ανταλλαγής ανοικτών δεδομένων στις κεντρικές υποδομές του Δήμου Ηρακλείου με σκοπό την περαιτέρω αξιοποίηση τους.
Η αξία των ανοικτών δεδομένων
Η δημόσια διοίκηση παράγει, συλλέγει και διαχειρίζεται σύνολα δεδομένων για ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων. Η δυνατότητα περαιτέρω χρήσης τους αναδεικνύει την αξία των δεδομένων για όλους τους πολίτες και δημιουργεί συνθήκες για οικονομική ανάπτυξη. Η επαναχρησιμοποίηση των πληροφοριών επιτρέπει την ανάπτυξη νέων υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας, συμβάλλει στη διάδοση της επιστημονικής έρευνας και προωθεί την παραγωγή νέας γνώσης και την καινοτομία.
Υπάρχουν πολλοί τομείς που μπορούμε να περιμένουμε πως τα Ανοιχτά Δεδομένα έχουν αξία και υπάρχουν ήδη παραδείγματα που αναδεικνύουν πώς αυτά έχουν χρησιμοποιηθεί. Την ίδια στιγμή, είναι αδύνατον να προβλέψουμε με ακρίβεια πώς και πού μπορούν να προσδώσουν αξία μελλοντικά. Άλλωστε, αυτή είναι η φύση της καινοτομίας.
Τί είναι τα ανοικτά δεδομένα
Ανοιχτά είναι τα δεδομένα που μπορούν ελεύθερα να χρησιμοποιηθούν, να επαναχρησιμοποιηθούν και να αναδιανεμηθούν από οποιονδήποτε. Πιο συγκεκριμένα:
• Διαθεσιμότητα και Προσβασιμότητα: Τα δεδομένα πρέπει να είναι διαθέσιμα αυτούσια, να έχουν ένα λογικό κόστος αναπαραγωγής, και κατά προτίμηση να είναι διαθέσιμα για λήψη από το Διαδίκτυο. Επίσης, πρέπει να είναι διαθέσιμα σε κάποια μορφή πρακτικά αναγνώσιμη.
• Καθολική Συμμετοχή: Καθένας πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιήσει, να επαναχρησιμοποιήσει και να αναδιανείμει τα δεδομένα. Δεν πρέπει αυτά να υπόκεινται σε διακρίσεις με βάση τον τομέα δραστηριότητας ή τα πρόσωπα και τις ομάδες.
Η υποδομή Ανοικτών δεδομένων του Δ. Ηρακλείου και η στρατηγική Smart City
Ως Έξυπνη Πόλη, το Ηράκλειο έχει αγωνιστεί για να αξιοποιήσει αυτές τις πρώτες επιτυχίες καθώς έχει αποδειχθεί ότι το Ηράκλειο και οι Ηρακλειώτες έχουν την ικανότητα να καινοτομούν και να βελτιώνουν την πόλη τους. Αυτός είναι ο λόγος που εδώ και πολλά χρόνια η πόλη του Ηρακλείου έχει αναπτύξει μια στρατηγική έξυπνης πόλης για να γίνει πιο ανταγωνιστική σε εθνικό, μεσογειακό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Βασικό στοιχείο της πολιτικής του Δ. Ηρακλείου είναι η επιλογή ανοικτών προτύπων στην αποθήκευση και διακίνηση της πληροφορίας, καθώς και η χρήση Ανοικτού Ελεύθερου λογισμικού. Διαθέτοντας το “ψηφιακό περιεχόμενο” του Δήμου, τις πληροφορίες, δηλαδή, και τα δεδομένα που διαθέτει, σε όλους τους πολίτες.
Με αυτόν τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα αξιοποίησης αυτών των δεδομένων για τη βελτίωση της τοπικής επιχειρηματικότητας, της συμμετοχής και της ποιότητας ζωής. Ακολουθούμε το παράδειγμα όλων των πρωτοπόρων πόλεων στον κόσμο για επενδύσεις σε ανοικτές ψηφιακές υποδομές.
Άδειες χρήσης παρεχόμενων δεδομένων
Στους περισσότερους τομείς, τα δεδομένα προστατεύονται από δικαιώματα περί πνευματικής ιδιοκτησίας, αποτρέποντας τη χρήση, επαναχρησιμοποίηση και αναδιανομή από τρίτους, χωρίς ρητή άδεια. Ακόμα και στις περιπτώσεις όπου η ύπαρξη σχετικών δικαιωμάτων είναι αβέβαιη, είναι σημαντικό να εφαρμοστεί κάποια άδεια απλά και μόνο για λόγους σαφήνειας.
Συνίσταται για Ανοιχτά Δεδομένα να χρησιμοποιήσετε μία από τις άδειες που συμμορφώνεται με το “Open Definition” και είναι καταγεγραμμένη ως κατάλληλη για δεδομένα. Η λίστα (μαζί με τις οδηγίες χρήσης) μπορεί να βρεθεί στην ακόλουθη διεύθυνση: http://opendefinition.org/licenses/
Σύντομες, μονοσέλιδες οδηγίες για την εφαρμογή μίας άδειας για Ανοιχτά Δεδομένα μπορούν να βρεθούν στην ιστοσελίδα του Open Data Commons:
http://opendatacommons.org/guide/
Πεδίο Εφαρμογής
Η ανταλλαγή πληροφοριών με το κεντρικό αποθετήριο του Δήμου Ηρακλείου δεν εφαρμόζεται :
σε έγγραφα, δεδομένα και πληροφορίες για τα οποία τρίτα μέρη διαθέτουν δικαιώματα
πνευματικής ιδιοκτησίας·
• σε έγγραφα, δεδομένα και πληροφορίες στα οποία η πρόσβαση απαγορεύεται ή περιορίζεται δυνάμει του εθνικού καθεστώτος πρόσβασης ή λόγω ευαίσθητων πληροφοριών σχετικά με την προστασία υποδομών ζωτικής σημασίας
• σε έγγραφα, δεδομένα και πληροφορίες, η διάθεση των οποίων δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της δημόσιας αποστολής του φορέα του δημόσιου τομέα ή βρίσκεται έξω από το πεδίο παροχής υπηρεσιών γενικού συμφέροντος μιας δημόσιας επιχείρησης
• σε έγγραφα, δεδομένα και πληροφορίες που σχετίζονται με τις δραστηριότητες μιας δημόσιας επιχείρησης με άμεση έκθεση στον ανταγωνισμό και, συνεπώς, δεν υπόκεινται σε κανόνες περί συμβάσεων σύμφωνα με το άρθρο 34 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ
Προτεινόμενοι Μορφότυποι
Παρόλο που δεδομένα τα οποία διατίθενται στη βάση μια ανοικτής άδειας χρήσης μπορούν να χαρακτηριστούν ως ανοικτά δεδομένα, ανεξάρτητα από τον μορφότυπο (format) με τον οποίο διατίθενται, ο μορφότυπος που επιλέγεται είναι σημαντικός και επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την ευκολία με την οποία μπορεί ένα σύνολο δεδομένων να επαναχρησιμοποιηθεί. Σύμφωνα με τον Ν.205(Ι)/2015, οι δημόσιοι φορείς θα πρέπει να διαθέτουν τα δεδομένα τους κατά το δυνατόν, σε ανοικτούς μηχαναγνώσιμους μορφότυπους. Ο πιο διαδεδομένος τρόπος για να αξιολογήσει κάποιος τον βαθμό «ανοικτότητας» των μορφότυπων που χρησιμοποιεί για τη διάθεση των δεδομένων του είναι το «5-star deployment scheme for Open Data», με το οποίο αποδίδεται αριθμός αστεριών σε κάθε σύνολο δεδομένων ανάλογα με το πόσο επαναχρησιμοποιήσιμο καθίσταται από τον μορφότυπό του.
Για την συμπερίληψη κάποιου συνόλου δεδομένων στην Πύλη Ανοικτών Δεδομένων, οι δημόσιοι φορείς προτρέπονται όπως δημοσιεύουν τα δεδομένα σε μορφότυπους που φέρουν τουλάχιστον 3 αστέρια. Τέτοιοι μορφότυποι είναι το CSV, JSON, XML, SHP, KML, GML κλπ.
Γενικοί Μορφότυποι Μορφότυποι Γεωχωρικών Δεδομένων
CSV SHP
XML KML / KMZ
JSON GML
RDF GeoJSON
ODF WKT
Προτεινόμενο Σχήμα Μεταδεδομένων
Με σκοπό τη διευκόλυνση της επαναχρησιμοποίησης των δεδομένων αυτά θα πρέπει να συνοδεύονται από μια σειρά περιγραφικών, δομικών και επιχειρησιακών πληροφοριών, οι οποίες θα τα καθιστούν πιο εύκολα αναζητήσιμα και επαναχρησιμοποιήσιμα.
Οι πληροφορίες αυτές ονομάζονται μεταδεδομένα. Τα μεταδεδομένα διευκολύνουν στην ανακάλυψη της σχετικής πληροφορίας, ενώ προσφέρουν τις ίδιες λειτουργίες στην αναζήτηση αντικειμένων όπως η καταλογογράφηση των αντικειμένων και διευκολύνουν τον χρήστη να καταλάβει καλύτερα τα δεδομένα. Τα μεταδεδομένα απαντούν σε μια σειρά ερωτημάτων σχετικά με τα δεδομένα, όπως:
• Πώς ονομάζεται το σύνολο δεδομένων;
• Σε τι αφορούν τα δεδομένα (μικρή περιγραφή);
• Πού μπορώ να βρω το σύνολο δεδομένων;
• Πότε παράχθηκαν τα δεδομένα;
• Ποιοι είναι οι περιορισμοί χρήσης;
Επιπλέον, τα μεταδεδομένα μπορούν να βοηθήσουν στην οργάνωση περιεχομένου και στη διαλειτουργικότητα (interoperability).
Heraklion Smart City Project
Σήμερα το Ηράκλειο αναγνωρίζεται ως μια από τις 27 ισχυρότερες ψηφιακά πόλεις στην Ευρώπη και συμμετέχει στην Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία Intelligent Cities Challenge στo πλαίσιο της κατεύθυνσης του ψηφιακού μετασχηματισμού των Ευρωπαϊκών πόλεων.
Mέσω της πύλης smartcity.heraklion.gr έχουν υλοποιηθεί εφαρμογές διαδικτύου των πραγμάτων (IoT) για συλλογή, αποθήκευση και οπτικοποίηση δεδομένων από το αστικό περιβάλλον εμπλουτισμένες με δεδομένα δημογραφικά, οικονομικά, πολεοδομικά κ.α.. αξιοποιώντας τα δίκτυα της κινητής τηλεφωνίας και LoraWan.
Τα παραπάνω δεδομένα συγκεντρώνονται , επεξεργάζονται και δίνονται μέσω ΑPI σε κάθε ενδιαφερόμενο για δημιουργία εφαρμογών από τρίτους, συμβάλλοντας στην τοπική επιχειρηματικότητα.